Η διατροφή και κυρίως η δίαιτα αποτελεί στις μέρες μας αντικείμενο καθημερινών συζητήσεων και αναζητήσεων για πλήθος κόσμου, είτε για λόγους υγείας είτε για λόγους αισθητικής. Έτσι τα όμορφα, πλουσιοπάροχα γιορτινά τραπέζια ενώ για τους περισσότερους είναι απόλαυση, μια γλυκιά παρένθεση στην καθημερινότητα, για κάποιους άλλους καταλήγουν να είναι εφιάλτης.
Η περίοδος των Χριστουγέννων είναι μια περίοδος χαράς, ξεγνοιασιάς και συντροφικότητας, οπότε και αφορμή για οικογενειακές και φιλικές συναθροίσεις, οι οποίες συνεπάγονται και γαστρονομικές απολαύσεις παντός είδους. Οι ιδιαίτερες γεύσεις των Χριστουγεννιάτικων εδεσμάτων μπορούν με σωστή κατανάλωση να αποτελέσουν απόλαυση και μια μικρή διέξοδο από τα καθημερινά μας προβλήματα, αρκεί να μην αποτελέσουν άλλοθι για την υπερφαγική μας μανία.
Για να αποφύγουμε λοιπόν την απότομη αύξηση στο σωματικό μας βάρος την περίοδο των γιορτών πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία ποιο φαγητό ή γλυκό θα επιλέξουμε αλλά πόσο από αυτό θα καταναλώσουμε. Άρα είναι κυρίως θέμα θέλησης και στρατηγικής.
Μερικές συμβουλές που θα μπορούσαν να μας φανούν χρήσιμες τις επόμενες ημέρες που θα μας κατακλύσουν οι πειρασμοί συνοψίζονται παρακάτω :
v Πριν από κάθε εορταστικό γεύμα καλό θα ήταν να μην είμαστε εντελώς νηστικοί, αλλά να φάμε ένα μικρό θρεπτικό σνακ όπως μια φέτα μαύρο ψωμί με άπαχο τυρί ή 2 φρούτα ή ένα ποτήρι χυμό. Έτσι όταν θα έρθει η ώρα του γεύματος δεν θα είμαστε πεινασμένοι για να παρασυρθούμε σε μεγαλύτερη από το κανονικό κατανάλωση τροφής.
v Είτε το εορταστικό γεύμα γίνετε στο σπίτι μας, είτε σε συγγενικό ή φιλικό σπίτι ο βασικός κανόνας που πρέπει να θυμόμαστε είναι οι αναλογίες του πιάτου μας. Στόχος μας πρέπει να είναι να μην παρασυρθούμε με τα ορεκτικά έτσι ώστε όταν έρθει το κυρίως γεύμα να μην είμαστε ήδη χορτάτοι. Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να χωρίσουμε νοητά το πιάτο μας, έτσι ώστε το ½ περίπου να αποτελείται από διάφορα λαχανικά και σαλάτες, το ¼ από δημητριακά, ρύζι ή πατάτες και το υπόλοιπο ¼ από ζωικά τρόφιμα όπως κρέας, τυριά και αλοιφές.
v Αν το γεύμα παρατείνεται χρονικά και είμαστε αναγκασμένοι να βρισκόμαστε στο τραπέζι με όλους τους πειρασμούς μπροστά μας, ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας μια μικρή επανάληψη σε σαλάτες ή μικρή ποσότητα τυριών για να συνοδέψουν το κρασί μας.
v Επίσης καλό θα ήταν για να κερδίσουμε χρόνο και να ελέγξουμε τον ρυθμό με τον οποίο τρώμε, να αφήνουμε το πηρούνι και το μαχαίρι μας ανάμεσα σε δύο μπουκιές ή να μετράμε τουλάχιστον 10 μασήματα για κάθε μπουκιά μας. Το τελευταίο εκτός του χρόνου θα μας επιτρέψει να απολαύσουμε τις ιδιαίτερες γεύσεις κάθε φαγητού αλλά και να το χωνέψουμε ευκολότερα.
v Επειδή συνήθως σε ένα εορταστικό τραπέζι ή στο μπουφέ υπάρχει μεγάλη ποικιλία τόσο σε ορεκτικά, όσο και σε κυρίως πιάτα καλό θα ήταν από την αρχή που θα πλησιάσουμε να κάνουμε σωστές επιλογές για το πιάτο μας. Φρόνιμο είναι να προτιμούμε όσο το δυνατόν πιο άπαχη μερίδα κρέατος χωρίς πέτσες και σάλτσες. Φροντίζουμε να αποφύγουμε τα τηγανιτά και τις πολύπλοκες σάλτσες με κρέμες γάλακτος.
v Όσον αφορά τη γαλοπούλα, ένα από τα παραδοσιακά πιάτα των ημερών, στην πραγματικότητα είναι μια εξαιρετική επιλογή γιατί είναι χαμηλή σε λιπαρά και θερμίδες. Η γέμιση είναι αυτή που αυξάνει τη θερμιδική αξία του πιάτου εφόσον τα συστατικά της γέμισης είναι συνήθως πολλά (ρύζι, συκωτάκια, κουκουνάρι, σταφίδες, κάστανα, κιμάς) και όλο το λίπος απορροφάται από αυτή. Καλό λοιπόν θα ήταν να περιοριστούμε σε μια μικρή γευστική δοκιμή της (3-4 κουταλιές της σούπας).
v Άλλα παραδοσιακά φαγητά είναι ακόμη πιο πλούσια σε θερμίδες και λιπαρά, όπως η χοιρινή τηγανιά και ο τζιγεροσαρμάς ή μπάμπω όπως ονομάζεται σε κάποιες περιοχές. Εννοείται ότι θα δοκιμάσουμε απ’ όλα, αλλά λίγο. Η κλασσική δικαιολογία ότι «μια φορά το χρόνο είναι Χριστούγεννα» συνήθως οδηγεί σε υπερκατανάλωση, που με τη σειρά της θα φέρει δυσπεψία και γενική δυσφορία για το υπόλοιπο της ημέρας.
v Το κόκκινο κρασί, όπως είναι γνωστό σε μικρές ποσότητες είναι ωφέλιμο για την καρδιά μας. Τις ημέρες όμως των γιορτών είθισται να πίνουμε και κανένα ποτηράκι παραπάνω. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι το αλκοόλ έχει και αυτό θερμίδες. Επίσης ενώ μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να μας φέρει σε μια κατάσταση ευθυμίας, μια μεγαλύτερη κατανάλωση θα μπορούσε να μειώσει τις αντιστάσεις μας και να μας οδηγήσει σε επιπλέον κατανάλωση φαγητού και κυρίως γλυκών.
v Ήρθε λοιπόν η ώρα να συζητήσουμε και για τα γλυκά των Χριστουγέννων. Πλήθος γλυκών όπως μελομακάρονα, κουραμπιέδες, μπακλαβάς, δίπλες, κανταΐφι, βασιλόπιτα συνήθως καταναλώνονται μόνον αυτή τη χρονική περίοδο και ίσως γι’ αυτό «πέφτουμε με τα μούτρα». Καλό είναι να θυμόμαστε ότι τα γλυκά ενώ είναι συνήθως μικρά σε μέγεθος είναι πλούσια σε θερμίδες και λιπαρά. Επίσης σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να καταναλώνονται εις βάρος της υπόλοιπης διατροφής μας. Η λογική του «θα φάω λιγότερο φαγητό ή θα αφαιρέσω ένα γεύμα για να φάω το γλυκό που θέλω» έχει δύο αρνητικές συνέπειες. Η πρώτη ότι στερούμε τον οργανισμό μας από τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε καθημερινά και η δεύτερη ότι επειδή το γλυκό ως ποσότητα δεν θα μας καλύψει και θα διαταράξει τα επίπεδα ινσουλίνης στον οργανισμό πολύ σύντομα θα μας δημιουργήσει το αίσθημα της πείνας και ακόμη περισσότερο την ανάγκη για μεγαλύτερη κατανάλωση γλυκών.
v Προτιμότερο είναι να καταναλώνουμε ένα μικρό γλυκό κάθε φορά που νιώθουμε την ανάγκη έτσι ώστε να απολαμβάνουμε τη γεύση του και επίσης γιατί προσπαθώντας να πείσουμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να κρατηθούμε και να μην το φάμε, συνήθως μας οδηγεί λίγη ώρα αργότερα σε μεγαλύτερη κατανάλωση λόγω στέρησης.
v Προτιμότερο είναι τα Χριστουγεννιάτικα γλυκά να αποτελούν σε μικρές ποσότητες μέρος του πρωινού μας και όχι να καταναλώνονται μετά από μεγάλο και συνήθως πλούσιο σε θερμίδες και λιπαρά γεύμα. Ένα γλυκό την ημέρα για την περίοδο των γιορτών δεν πρόκειται να επιβαρύνει ούτε το σωματικό μας βάρος ούτε την υγεία μας, αρκεί βεβαίως να συνυπολογίσουμε και τη συνολική ποσότητα τροφής που έχουμε καταναλώσει, καθώς και το πιο γλυκό θα φάμε. Τα γλυκά είναι για να μας χαρίζουν την ξεχωριστή τους γεύση και όχι για να χορτάσουμε. Επομένως συμπεριφορές του τύπου παίρνω το κουτί με τα μελομακάρονα μπροστά μου στην τηλεόραση ή κάθε φορά που πηγαινοέρχομαι στην κουζίνα τρώω και ένα μπισκότο ή ένα κουραμπιέ είναι απολύτως ανεπίτρεπτες.
v Ανάλογα τσιμπολογήματα συνήθως τις ημέρες των γιορτών γίνονται και με ξηρούς καρπούς και ξερά φρούτα (σύκα, χουρμάδες, βερίκοκα), τα οποία επίσης ενώ είναι πολύ θρεπτικά και υψηλής βιολογικής αξίας είναι και πλούσια σε θερμιδικό περιεχόμενο. Επομένως θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο και όχι μηχανικά επειδή βρέθηκαν μπροστά μας.
v Αν παρόλο αυτά μια μέρα φάμε παραπάνω απ’ ότι έπρεπε καλό θα ήταν την επόμενη να είμαστε πιο εγκρατείς, έτσι ώστε να μην επιβαρυνθεί ο οργανισμός μας με επιπλέον λιπαρά και θερμίδες που υποχρεωτικά θα αποθηκεύσει με αρνητική για το βάρος μας συνέπεια. Αυτό βέβαια σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην αποφυγή του πρωινού γεύματος που είναι και το βασικότερο της ημέρας. Απλώς θα πρέπει να κάνουμε μικρές περικοπές απ’ όλα τα γεύματα μειώνοντας κυρίως ότι είναι πολύ λιπαρό και αυξάνοντας την κατανάλωση λαχανικών και φρούτων.
v Επίσης καλό θα ήταν όσοι από εμάς έχουμε λίγο περισσότερο ελεύθεριο χρόνο τις ημέρες αυτές να τον εκμεταλλευτούμε για να «κάψουμε» κάποιες από τις επιπλέον θερμίδες που καταναλώσαμε. Ένας περίπατος με φίλους, λίγο ποδήλατο, κάποιο ομαδικό σπορ ίσως, θα βοηθήσουν να ενεργοποιήσουμε τις λιποαποθήκες του οργανισμού μας, αναγκάζοντας τον να κάψει λίγο από αυτό το επιπλέον λίπος που αποθήκευσε.
Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι η περίοδος των γιορτών που πλησιάζει είναι μια ευκαιρία για ξεκούραση και απόδραση από τη ρουτίνα της καθημερινότητας και όλα τα προβλήματα που μας κατακλύζουν τον τελευταίο καιρό. Είναι επίσης μια περίοδος για πολλές γαστριμαργικές απολαύσεις, αρκεί να θυμόμαστε ότι αυτό που αξίζει είναι η ποικιλία και η ποιότητα, όχι η ποσότητα. Επομένως όπως σοφά έλεγαν και οι σοφοί αρχαίοι ημών πρόγονοι «παν μέτρο άριστον».
Ακόμη και αν οι γιορτές περάσουν αφήνοντας το τίμημά τους (1-2 κιλά παραπάνω) το μόνο που χρειάζεται είναι ψυχραιμία και συνειδητοποίηση ότι πρέπει απλώς να κινητοποιηθούμε έτσι ώστε να μην συνεχιστεί η αύξηση αυτή στο βάρος μας. Ένα εξατομικευμένο διαιτολόγιο που θα βασίζεται στις διατροφικές προτιμήσεις του ατόμου και θα αποσκοπεί στη σταδιακή αλλαγή της διατροφικής του συμπεριφοράς θα είναι αυτό που θα οδηγήσει και στη σωστή και μόνιμη απώλεια βάρους.
Ας μη ξεχνάμε ότι η ευτυχία και η επιτυχία στη ζωή είναι άμεση συνάρτηση της υγείας μας και ο καλύτερος τρόπος για να προασπίσουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία είναι προσέχοντας και τη διατροφή μας.
Καλές γιορτές λοιπόν σε όλους
και ο καινούριος χρόνος
ας φέρει ότι καλύτερο για τον καθένα από εμάς.
Μαρκέλλα Μπαϊρακτάρη
Διατροφολόγος MSc
6944 296922
info@diatrofimou.eu
